Podstawa prawna zachowku
Zachowek to część spadku, która przysługuje określonym osobom, nawet jeśli zostały one pominięte w testamencie.
Podstawa prawna zachowku regulowana jest w Kodeksie cywilnym. Zgodnie z jego przepisami, uprawnienie do zachowku mają zwykle dzieci spadkodawcy oraz małżonek, których pominięto w testamencie lub których udział w spadku jest niższy niż przewidziany przez prawo.
Warto zaznaczyć, że zachowek ma charakter obligatoryjny. Oznacza to, że osoba uprawniona do zachowku może żądać jego wypłaty od pozostałych spadkobierców, nawet jeśli w testamencie nie została uwzględniona.
Kto ma prawo do zachowku?
Zgodnie z przepisami Kodeksu cywilnego, do zachowku uprawnione są zwykle dzieci spadkodawcy oraz małżonek. Jednakże, warto zaznaczyć, że nie wszystkie dzieci automatycznie mają prawo do zachowku. Np. osoby, które zostały wydziedziczone przez spadkodawcę, mogą stracić prawo do zachowku.
Ponadto, zachowek przysługuje także zstępnym, czyli wnukom, prawnukom itp., jeśli ich rodzic, będący dzieckiem spadkodawcy, zmarł przed nim. Jednakże, zwykle osoby te nie dziedziczą równocześnie z rodzicami, ale dopiero w sytuacji, gdyby ci nie żyli.
Kiedy można żądać zachowku?
Prawo do zachowku można zrealizować w chwili otwarcia spadku. Oznacza to, że osoba, która uważa, że przysługuje jej zachowek, powinna złożyć odpowiednie oświadczenie w tej sprawie. Jednakże, istnieje tutaj określony termin – trzeba to zrobić w ciągu 6 miesięcy od dnia, w którym dowiedziała się o otwarciu spadku i przyczynach, które uzasadniają żądanie zachowku.
W przypadku, gdy spadek został otwarty przed notariuszem, termin liczy się od dnia sporządzenia protokołu otwarcia spadku. Natomiast jeśli spadek otwarty był przez sąd, termin liczony jest od dnia doręczenia odpisu postanowienia o stwierdzeniu nabycia spadku.
Jak wyliczyć wysokość zachowku?
Wysokość zachowku jest obliczana na podstawie wartości majątku spadkodawcy w chwili otwarcia spadku oraz liczby osób uprawnionych do zachowku. Najczęściej stosowaną metodą wyliczania zachowku jest podział wartości majątku spadkowego na tyle części, ile jest osób uprawnionych do zachowku, a następnie przypisanie każdej z tych części wartości, która stanowiłaby zachowek.
W przypadku, gdy spadkodawca w chwili śmierci był zadłużony, zachowek ustalany jest na podstawie wartości netto jego majątku, czyli wartości majątku pomniejszonej o jego długi.
Kiedy zachowek może być pomniejszony?
Choć zachowek jest zwykle obligatoryjny, istnieją sytuacje, w których może być pomniejszony lub wyłączony. Jedną z takich sytuacji jest, gdy uprawniony do zachowku był winny ciężkiego przewinienia względem spadkodawcy, np. dopuścił się przemocy wobec niego lub znieważał go. W takim przypadku, sąd może zdecydować o pomniejszeniu lub wyłączeniu prawa do zachowku.
Ponadto, istnieją także inne przyczyny, np. jeśli spadkobierca otrzymał już pewne korzyści od spadkodawcy jeszcze za jego życia (np. w formie darowizn), to wartość tych korzyści może być potraktowana jako zaliczka na przyszły zachowek.
Jak dochodzić prawa do zachowku?
Osoba uprawniona do zachowku może dochodzić swoich praw na drodze sądowej. W takiej sytuacji konieczne jest złożenie pozwu o zachowek do sądu właściwego ze względu na miejsce położenia majątku spadkowego. Należy przy tym pamiętać, że wszelkie działania związane z dochodzeniem prawa do zachowku powinny być podjęte w terminie, aby uniknąć przedawnienia roszczeń.
Warto także zaznaczyć, że dochodzenie prawa do zachowku może być skomplikowane, zwłaszcza gdy spadek jest obarczony sporami lub gdy istnieją wątpliwości co do wartości majątku spadkowego. W takich sytuacjach warto skorzystać z pomocy doświadczonego prawnika specjalizującego się w sprawach spadkowych.
Zachowek jest instytucją prawną, która ma na celu zapewnienie pewnej ochrony osobom, które zostały pominięte w testamencie lub których udział w spadku jest niższy niż przewidziany przez prawo. Prawo do zachowku mają zwykle dzieci
